MBCL

Wat mij beweegt

Van klacht naar kracht

Ik studeerde geneeskunde in Amsterdam en werd opgeleid tot psychiater-psychotherapeut in Engeland. Na mijn terugkeer in Nederland in 1995 leidde ik diverse zorgvernieuwende projecten binnen de ggz in Groningen, zoals een acute deeltijdbehandeling en een team voor psychiatrische thuiszorg, beide opnamevervangende voorzieningen voor mensen in crisis.

In die tijd leerde ik dat ik niet alleen moest vragen naar klachten, maar ook naar krachten. Ik volgde scholing in oplossingsgerichte therapie en gaf die kennis door in mijn teams. Dat voelde als een frisse wind na de probleemgerichte benaderingen die ik tot dan toe had geleerd.

Leren stilstaan

Toen ik psychiater werd van een polikliniek voor mensen met stemmingsstoornissen en emotieregulatieproblemen, kwamen mijn professionele werk en mijn persoonlijke interesse voor meditatie bij elkaar. Ik begon mindfulnesstrainingen aan te bieden aan cliënten en al gauw ook aan professionals, die er net als ik baat bij hadden om te leren stilstaan bij hun ervaringen van moment tot moment.

Vervolgens werkte ik vanaf de oprichting bij het Centrum Integrale Psychiatrie (CIP) in Groningen – in Nederland toonaangevend in het combineren van reguliere en complementaire behandelmethoden. Daar breidde het mindfulnesswerk zich verder uit. We konden intern mindfulnesstrainers opleiden en er ontstond behoefte aan verdere verdieping.

Je hart volgen

In de periode bij het CIP ontwikkelde ik met Frits Koster de compassietraining Mindfulness-Based Compassionate Living (MBCL), een vervolgtraining voor hen die al een basistraining in mindfulness hadden gevolgd. Dankzij dit werk begreep ik ook zelf steeds beter wat het betekent om je hart te volgen.

Trainingsactiviteiten begonnen zich uit te breiden, in binnen- en buitenland. Onze boeken Compassievol leven – voor professionals – en Compassie in je leven – voor breed publiek – verschenen in meerdere talen en er kwamen uitnodigingen vanuit steeds meer landen om MBCL daar aan te bieden. Telkens bleek hoe helend en verbindend het werkt wanneer we het individuele en gedeelde menselijke leed met open aandacht en compassie tegemoet treden.

Ik werkte verder 10 jaar lang als parttime consulterend psychiater-psychotherapeut bij Het Behouden Huys in Haren, een psycho-oncologisch centrum voor mensen met kanker en hun familie. In dit werk bleek vaak hoe heftig de confrontatie met ziekte en dood kan zijn, maar ook hoe onvermoede krachten boven kunnen komen en het hart zich kan openen voor wat er in het leven werkelijk toe doet.

Zelfhelend vermogen

Dankbaar kijk ik terug op ruim 30 jaar werkervaring in de ggz. Ik heb geluk gehad dat ik veel kon pionieren, ontwikkelen en vernieuwen. Steeds werd ik aangetrokken door methoden die ons zelfhelend vermogen aanspreken en door zogenaamde transdiagnostische benaderingen, die niet stigmatiseren maar toepasbaar zijn op alle mensen.

Ik ervoer ook de toenemende druk van dehumaniserende trends in de zorg door marktwerking, vergaande regelgeving en het werken met diagnose-behandel combinaties. Alsof de mensen achter de diagnoses en de mensen achter de interventies er steeds minder toe deden. Toch krijgt ons zelfhelend vermogen pas ruimte wanneer we elkaar ontmoeten van mens tot mens, met onbevangen aandacht en onvoorwaardelijk mededogen.

Blijven leren

Onderweg heb ik veel geleerd van patiënten, cliënten en collega’s. Ook leerde ik veel van vertegenwoordigers van nieuwe stromingen als Solution Focused Therapy, Acceptance & Commitment Therapy, Compassion Focused Therapy en positieve psychologie. Als mindfulnesstrainer werd ik gevoed door vele leraren uit contemplatieve tradities en door de grondleggers van MBSR, MBCT, Breathworks, Mindful Self-Compassion, Interpersonal Mindfulness, Mindful Communiceren, Deep Listening, en Mindfulness-Based Supervisie.

Terugkijkend zie ik scherper hoe mijn rol steeds meer verschoof van therapeut naar trainer in zelftherapie, wat uitmondde in mijn keuze om in 2021 als psychiater met vervroegd pensioen te gaan. Zo kreeg ik meer ruimte om mijn ervaring door te geven via training, opleiding en supervisie en... blijf ik verder leren.

De covid 19-pandemie heeft ons misschien wel meer dan ooit bewust gemaakt dat we compassie nodig hebben om beter te leren zorgen voor onszelf en elkaar, voor de natuur en de aarde als geheel.

De vraag naar mindfulness- en compassietrainingen neemt alleen maar toe, niet in het minst onder hulpverleners. Uit eigen ervaring weet ik hoe moeilijk het kan zijn de zorg voor anderen en de zorg voor onszelf in evenwicht te houden. Ik ontdekte nieuwe mogelijkheden om ook online te werken en de kracht van internationale contacten rond het cultiveren van mindfulness en heartfulness.